Trakeostomi, bazı akut ve kronik hastalıklar veya patolojik nedenlerden dolayı, solunum güçlüğü durumlarında, solunumu desteklemek ve hava yolu açıklığını sağlamak amacıyla; cerrahi bir yöntemle lokal ya da genel anestezi altında boyundan soluk borusuna bir delik açılarak, hava yolu açıklığının sağlanması işlemidir. Trakeostomi kanülü değişimi ise, hava yolu açıklığını sağlayan dış aparatın uzman kişiler tarafından değiştirilmesi işlemidir.
Trakeostomi, ilk açılacağı zaman hastanede, yoğun bakım /anestezi hekimi tarafından cerrahi bir işlem ile açılır. İlk kez yapılacak trakeostomi açılması işlemi evde yapılmaz. Hasta trakeostomi açılıp eve taburcu olduktan sonra, trakeostomi kanülü denen asıl boğaza giren parça, belli periyodlarda, steril koşullarda; evde sağlık ve bakım hizmetlerinden sağlanacak bir yoğun bakım/anestezi hekimi ve hemşire desteği ile değiştirilmelidir. Trakeostomi kanülünün günlük bakımları hasta yakınları tarafından belli periyodlarda uygun dezenfeksiyon yöntemleriyle yapılmalıdır.
Trakeostomi, hastaya hastane ortamında ve hekim tarafından steril koşullarda açılır. Hasta hastaneden taburcu olurken trakeostominin kalmasına karar verilirse, hastanın evde trakeostomi bakımına devam edilmesi gerekir. Uzman hekim tarafından steril şartlar sağlanarak trakeostomi kanülünün evde değişimi sağlanabilir. Bu nedenle, hasta yakınlarının taburculuk aşamasında trakeostomili hasta bakımı hakkında eğitim almaları gerekir.
Trekeostomili hastanın bakımında hijyen çok önemlidir. Boğaz kısmındaki açık alanın kontrolü, enfeksiyon oluşumlarına karşı o bölgenin korunması gereklidir. Bu nedenle hekim ve hemşireler tarafından, hasta yakınlarına “trakeostominin günlük bakımı, tüp değişim süreleri, enfeksiyonlara karşı öneriler, enfeksiyon belirtileri, solunum problemleri, balgam çıkışlarının kontrolü, kanama, beslenme” gibi konularda detaylı bilgilendirmeler yapılır. Hasta yakınları, evde yürütülen bu süreçte olası bir olumsuzlukta mutlaka hekimlerini aramaları gerekmektedir.
Trakeostomi bölgesi açık bir alandır. Bu bölgenin enfeksiyonlara karşı korunması, bu nedenle temiz tutulması ve pansumanlarının yapılması çok önemlidir. Trakeostomi bölgesinde en çok dikkat edilmesi gereken durumlar; kızarıklık, bölgesel sıcaklık artışı, kötü koku ve akıntı olmasıdır. Bu durumlarla karşılaşıldığında, hekime bilgi verilmeli ve gerekirse tıbbi bir yardım alınmalıdır. Pansumanlarda kullanılan malzemelerin steril olmasına dikkat edilmelidir.
